જનોઈ ત્રણ દોરાવાળા સૂતરથી બનેલો પવિત્ર દોરો હોય છે, જેને ખભા ઉપર અને જમણા હાથની નીચે પહેરવામાં આવે છે. એટલે કે તેને ગળામાં એવી રીતે પહેરવામાં આવે છે કે તે ડાબા ખભાની ઉપર રહે. જનોઈમાં ત્રણ સૂત્ર ત્રિમૂર્તિના પ્રતીક હોય છે. એટલે બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશનાં પ્રતીક હોય છે.

આ ફાયદા છેઃ-

1. લંડનના ક્વીન એલિઝાબેથ વિશ્વવિદ્યાલયના ભારતીય મૂળના ડોક્ટર એસ. આર સક્સેનાના જણાવ્યાં પ્રમાણે હિંદુઓ દ્વારા મળ-મૂત્રનો ત્યાગ કરતી સમયે કાન ઉપર જનોઈ લપેટવાનું વૈજ્ઞાનિક કારણ પણ છે. તેના પ્રમાણે જનોઈને કાન ઉપર લપેટવાનો નિયમ છે. આવું કરવાથી કાન પાસેથી પસાર થતી નસ ઉપર દબાણ પડે છે, જેનો સંબંધ સીધો આંતરડાં સાથે હોય છે. આ નસ ઉપર દબાણ પડવાથી કબજિયાતની ફરિયાદ રહેતી નથી. પેટ સાફ થવાથી શરીર અને મન બંને સ્વસ્થ રહે છે.

2. રિસર્ચમાં જાણવા મળ્યું છે કે, જનોઈ પહેરનાર લોકોને હૃદય રોગ અને બ્લડપ્રેશરની સંભાવના અન્ય લોકોના પ્રમાણે ઓછી થાય છે. જનોઈ શરીરમાં લોહીના પ્રવાહને પણ કંટ્રોલ કરવામાં મદદગાર હોય છે.

3. કાન ઉપર દરરોજ જનોઈ રાખવા અને બાંધવાથી યાદશક્તિમાં પણ ફાયદો થાય છે. કાન ઉપર દબાણ પડવાથી મગજની નસ એક્ટિવ થાય છે, જે યાદશક્તિ સાથે જોડાયેલી હોય છે.

4. જનોઈ પહેરવાના કારણે કાન પાસેની નસ ઉપર દબાણ વધવાથી લોહીનું ભ્રમણ નિયંત્રિત થાય છે અને દુખાવાથી થતી શ્વાસની ક્રિયાને સામાન્ય કરી શકાય છે.

5. ટોઇલેટ જતાં પહેલાં જનોઈને અપવિત્ર થવાથી બચાવવા માટે તેને ખેંચીને કાન ઉપર ચઢાવવામાં આવે છે. કાનમાં જનોઈ લપેટવાથી વ્યક્તિમાં સૂર્ય નાડી જાગૃત થાય છે. તેનાથી પેટને લગતાં રોગ તથા બ્લડપ્રેશરની સમસ્યાથી પણ બચી શકાય છે.

6. મળ-મૂત્ર વિસર્જન પહેલાં જનોઈને કાન ઉપર બેવાર લપેટવી પડે છે. જેથી કાન પાછળની બે નસ, જેનો સંબંધ પેટના આંતરડા સાથે છે, આંતરડા ઉપર દબાણ પડવાથી તેને સંપૂર્ણ રીતે ખોલી દે છે, જેથી મળ વિસર્જન સરળતાથી થાય છે. કાન પાસે જ એક નસથી મળ-મૂત્ર વિસર્જન સમયે થોડું દ્રવ્ય વિસર્જિત થાય છે. જનોઈ તેના વેગને રોકે છે, જેનાથી કબજિયાત, યૂરિન રોગ, હૃદય રોગ સહિત અન્ય સંક્રમણ થતાં નથી.

જનોઈ

Help us make this article better—contribute now!